As comunidades enerxéticas en Europa experimentaron un crecemento notable nos últimos anos, consolidándose como piares fundamentais na transición cara a un modelo enerxético máis sostible e participativo.
Un panorama en expansión
Segundo datos da Federación Europea de Cooperativas Enerxéticas (REScoop.eu), en Europa existen máis de 1.900 proxectos comunitarios enerxéticos nos que participan máis de 1.250.000 consumidores. Este movemento reflicte como as persoas se unen para xerar, compartir e xestionar enerxías limpas, reducindo as emisións de carbono e promovendo a independencia enerxética.
O exemplo pioneiro: Samsø, Dinamarca
Un dos primeiros exemplos destacados deste fenómeno é a illa de Samsø en Dinamarca. Cunha poboación de 4.000 habitantes, Samsø é hoxe un modelo de autosuficiencia enerxética, xerando o 100% da súa enerxía a través de fontes renovables como a eólica, a solar e a biomasa. Ademais, produce excedentes suficientes para abastecer a 20.000 vivendas adicionais no continente.
A metamorfose desta pequena illa comezou en 1997, cando o goberno danés lanzou un concurso para seleccionar un modelo de comunidade de enerxías renovables, en resposta ao compromiso de reducir as emisións de CO₂ nun 21% tras o Cumio Climático de Kioto en 1996. Samsø gañou o reto e Søren Hermansen foi elixido para liderar este ambicioso proxecto.
Claves do éxito
1. Sentido de propiedade
O proxecto baseouse na creación de cooperativas nas que os veciños puidesen participar como accionistas. Este enfoque recadou fondos para o primeiro aeroxerador e deu á comunidade un sentido de propiedade e compromiso. Hoxe, as turbinas son propiedade de particulares, cooperativas locais, grupos de investimento e goberno, o que permitiu o desenvolvemento dun ecosistema colaborativo.
2. Participación activa e co-creación
Dende o principio, as reunións abertas realizáronse en formato circular, promovendo a igualdade e o respecto a todas as opinións. Escoitar activamente as preocupacións e aspiracións dos veciños foi fundamental para implicar a todos no proceso e alinear as súas motivacións co obxectivo común.
3. Beneficios sociais e ambientais
O proxecto non só aportou beneficios económicos e ambientais á illa, senón tamén sociais. Creou vínculos máis profundos entre os veciños, fomentou o sentimento de pertenza e permitiu á comunidade traballar xuntos para acadar obxectivos compartidos.
4. Innovación e aprendizaxe colectiva
O éxito de Samsø tamén reside na súa capacidade para compartir a súa aprendizaxe. Esta pequena comunidade fundou a Samsø Energy Academy, un centro que ofrece formación, obradoiros e programas de liderado para replicar o seu modelo noutros lugares. Ata a data, asesorou a 29 países sobre a transición enerxética.
A mensaxe final: O imposible é posible
A historia de Samsø demostra que cando unha comunidade traballa en conxunto cun propósito colectivo, pode lograr o que parece imposible. Hoxe, a súa ambición é ser unha illa completamente verde para 2030.
O éxito de Samsø é inspirador: axúdanos a crer no poder transformador das comunidades e na importancia de asumir un papel activo ante un desafío como a transición enerxética. Se outras comunidades pioneiras poden aprender dos seus 20 anos de experiencia, estamos un paso máis preto de construír un futuro sostible para todos.
💡 O poder da comunidade está en crer que o imposible é posible.
